Chlorek sodu

OGÓLNIE:

Czyli potocznie zwyczajna w świecie sól kuchenna.

Jej wzór chemiczny zapisuje się NaCl. Sól kuchenna jest popularną przyprawą, bardzo często używaną w kuchni. W sklepach spożywczych jest dostępna sól jodowana, powstała przez sztuczne wzbogacanie związkami jodu. Taka sól wykazuje działanie zdrowotne. Według niektórych dietetyków biała, rafinowana sól kuchenna jest szkodliwa, i nazywają ją białą śmiercią.

Obecnie, sól kuchenna jest używana w nadmiernych ilościach, dlatego stała się czynnikiem przyczyniającym się do powstawania chorób cywilizacyjnych. Lekarze zachęcają do stosowania soli nierafinowanych, czyli tzw. soli kamiennych i soli morskiej, która powstaje dzięki odparowaniu wody morskiej. NaCl jest zazwyczaj używana w celu ulepszenia smaku wielu posiłków.

WYSTĘPOWANIE:

W przyrodzie chlorek sodu występuje pod postacią minerału – halitu, tworząc pokłady soli kamiennej. Występuje również w postaci rozpuszczonej w wodzie morskiej oraz w wodach mineralnych(najwięcej w tzw. solankach). Chlorek sodu występuje także w płynie pozakomórkowym organizmów żywych (zwłaszcza zwierzęcych).

SOL W DIECIE CZLOWIEKA ORAZ JEJ NIEPORZĄDANE DZIALANIE:

Sól kuchenna jest głównym źródłem sodu w codziennej diecie człowieka. W przypadku spożywania w nadmiernych ilościach najbardziej przez osoby otyłe, pijące duże ilości alkoholu, palące papierosy i dodatkowo wykazujące małą aktywność fizyczną może stanowić czynnik ryzyka, co prowadzi do choroby - nadciśnienia. Dzienne zapotrzebowanie dorosłej osoby na sól wynosi mniej więcej 1g. Dostarczana jest do organizmu wraz z przyjmowanym pożywieniem – najczęściej pochodzenia zwierzęcego.

Ponadto każdy gram soli przekraczający dzienną normę to według naukowców trucizna niebezpieczna dla człowieka. Sól kuchenna nazywana jest niejednokrotnie „białą śmiercią”, podobnie jak w przypadku cukru i białej mąki. Organizmowi ludzkiemu do procesów fizjologicznych wystarcza niewielka ilość, bo zaledwie 1g soli dziennie.

Natomiast ludzie w Polsce spożywają 15 - 20 g soli na dzień. Zbyt wysoka ilość soli w diecie, w szczególności u osób chorych na nadciśnienie, mogą być wysoce groźna. U ludzi wrażliwych na duże ilości soli nerki mają większą podatność do jej zatrzymywania w organizmie. Dodatkowo sód łączy się z  wodą, powodując znaczne zwiększenie objętości krwi w naczyniach krwionośnych.

To prowadzi to tego, że naczynia tętnicze stają się znacznie wrażliwsze na bodźce nerwowe, co powoduje ich kurczenie, a to z kolei może prowadzić do wzrostu ciśnienia krwi. Spożywanie znacznych ilości soli przez osoby z nadciśnieniem, prowadzi do choroby miażdżycowej, powoduje rozwój choroby niedokrwiennej serca, stanowi także znaczny czynnik ryzyka prowadzącego do udaru mózgu. Stąd też zmniejszenie ilości soli w spożywanym pokarmie może znacznie zmniejszyć ciśnienie krwi.

WLASCIWOSCI FIZYCZNE I CHEMICZNE:

Bezbarwna substancja krystaliczna, temp. topnienia 801oC, temp. wrzenia 1413oC, w postaci oczyszczonej nie jest higroskopijny, jego rozpuszczalność w wodzie (w temp.20oC 35,8g w 100cm3) w bardzo niewielkim stopniu zależy od temperatury. Występuje w wodzie morskiej (ok.2,7%), w postaci dość rozpowszechnionych złóż soli kamiennej (halitu) np. w Polsce, Argentynie, Chinach, byłym ZSRR. Sól kamienną wydobywa się zwykłymi metodami górniczymi i po zmieleniu oraz przesianiu stosuje się ją do celów przemysłowych lub wypłukuje ze złoża otrzymując solankę. Solankę oczyszcza się dodając wapna, wodorotlenku i węglanu sodu, a następnie odparowuje. Sól z wody morskiej otrzymuje się przez odparowanie z wykorzystaniem energii słonecznej. Z chlorku sodu otrzymuje się metaliczny sód, węglan sodu, wodorotlenek sodu, kwas solny i chlor. Stosowany do celów spożywczych i jako środek konserwujący, w przemyśle barwnikarskim i garbarskim oraz do wysalania związków organicznych. Chlorek sodu zmieszany z lodem jest stosowany jako mieszanina oziębiająca (do temp. -21oC). W lecznictwie jest używany fizjologiczny roztwór soli; 0,9% roztwór NaCl, izotoniczny z płynami ustrojowymi.